ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ, ΦΩΤΑ

«ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ – ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ – ΦΩΤΑ. Ἐκ τῶν “Καταστημάτων τῆς Ἀκροπόλεως” ἐκδοθέντα εἰς κομψότατον φυλλάδιον ἐξ ἐννέα τυπογραφικῶν φύλλων, σελίδων 144, καὶ ὑπὸ τὸν ἀνωτέρω τίτλον, θὰ πωληθοῦν σήμερον εἰς τὰς ὁδοὺς συλλογὴ διηγημάτων πρωτοτύπων Χριστουγεννιάτικων, Πρωτοχρονιάτικων καὶ Φωτιάτικων, γραφέντων ὑπὸ τῶν ἑλληνικοτέρων διηγηματογράφων μας, τῶν κυρίων Α. Μωραϊτίδου καὶ Α. Παπαδιαμάντη, ἀληθῶν Διοσκούρων ἐν τῷ ἑλληνικῷ διηγήματι, τὸ ὁποῖον δύναταί τις νὰ εἰπῇ ὅτι αὐτοὶ ἐδημιούργησαν ἐν τόσῳ φυσικῷ κάλλει καὶ ἁγνῷ ἑλληνισμῷ. [...] Εἰς τὰ διηγήματα τῶν δύο αὐτῶν ἀληθῶν ἀριστοτεχνῶν προστίθεται καὶ ἓν χαριέστατον ναυτικῆς ὑποθέσεως τοῦ συνεργάτου μας κ. Α. Σπηλιωτοπούλου. Σήμερον τὰ διηγήματα αὐτὰ θὰ πωληθοῦν εἰς τὰς ὁδοὺς ἀντὶ δραχμῆς μιᾶς. Ἂν θέλουν οἱ γονεῖς νὰ δώσουν στὰ παιδιά των, ἄρρενα καὶ θήλεα, τὰς ἡμέρας αὐτὰς ἐξόχως ὑγιᾶ τροφήν, ἂς ἀγοράσουν τὰ Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιὰ – Φῶτα».

Μὲ τὰ παραπάνω λόγια ἡ ἐφημερίδα Ἀκρόπολις τοῦ Βλάση Γαβριηλίδη ἀναγγέλλει στὶς 29 Δεκεμβρίου τοῦ 1890 τὴν κυκλοφορία τοῦ ἑορταστικοῦ τόμου μὲ κείμενα τῶν Ἀλέξανδρου Μωραϊτίδη, Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη καὶ Ἀντώνιου Θ. Σπηλιωτόπουλου. Τὰ Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιὰ – Φῶτα τοῦ 1890 ἀποτελοῦν τὴν πρώτη ἑλληνικὴ ἀνθολογία χριστουγεννιάτικου διηγήματος σὲ μορφὴ βιβλίου. Ὡς ἐκδοτικὴ σύλληψη καὶ ἐγχείρημα τὴν ὀφείλουμε στὸν Κωνσταντινουπολίτη Βλάση Γαβριηλίδη, ἕναν ἐκσυγχρονιστὴ τοῦ ἑλληνικοῦ τύπου, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε βαθὺς γνώστης καὶ ἔνθερμος θαυμαστὴς τοῦ εὐρωπαϊκοῦ ἐκδοτικοῦ πολιτισμοῦ.