Σε κάθε περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας, προκειμένου να επιτευχθεί η συνοχή του κοινωνικού εποικοδομήματος, απαιτούνταν από τα μέλη του κοινωνικού σώματος να ανταποκρίνονται σε ορισμένα χαρακτηριστικά. Έπρεπε να είναι παραγωγικά, να αποδέχονται τις αξίες που συνείχαν την ομάδα και να μην αποκλίνουν από τους καθιερωμένους κανόνες. Άτομα που απέκλιναν από τα καθιερωμένα και γενικώς αποδεκτά πρότυπα πλήρωναν «το κοινωνικό τίμημα της διαφορετικότητάς τους» .
Η μελέτη των νομικών κειμένων που αφορούν σε θέματα ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (Ε.Α.Ε.) αποκαλύπτει τους εκπαιδευτικούς, πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς προσανατολισμούς της πολιτείας απέναντι στις «ευπαθείς ομάδες, τις λεγόμενες κοινωνικές μειονότητες» , όπως είναι τα άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, γιατί η αναπηρία αποτελεί «μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης» και «σύνθετο κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο» .
Επιπρόσθετα, τα νομικά κείμενα αποτελούν μηχανισμούς, οι οποίοι στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασης με τον θεσμό της παιδείας, με τις πολιτιστικές αντιλήψεις, με την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή συμβάλλουν στην παγίωση και στην άμβλυνση προκαταλήψεων και πρακτικών που με τη σειρά τους οδηγούν στην εμπέδωση ή στην άρση των ανισοτήτων και των φραγμών που καταγράφονται σε επίπεδο δομών τόσο διαγνωστικών αξιολογικών και υποστηρικτικών όσο και εκπαιδευτικών καθώς και μέτρων παρέμβασης και υποστήριξης.
Επιλέξαμε, λοιπόν, να παρουσιάσουμε τα θέματα της Ε.Α.Ε., όπως παρουσιάζονται στα νομικά κείμενα, γιατί αυτά πηγάζουν από θεωρητική αφετηρία και διέπονται από συγκεκριμένη φιλοσοφία, ενώ οργανώνονται με την προσδοκία να προσφέρουν ένα πλαίσιο υπηρεσιών στα άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Επίσης, όχι μόνο στο χρονικό διάστημα της συγγραφής αλλά και κατά τη διάρκεια της εφαρμογής τους σταθμίζεται η αποτελεσματικότητά τους ή διαπιστώνονται ενδεχόμενες δυσλειτουργίες, οι οποίες αποτελούν εφαλτήριο για τη συμπλήρωση ή την τελική τους αντικατάσταση.
Στο πρώτο μέρος τ