ΔΙΟΝ, ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ

Στον παρόντα τόμο δημοσιεύεται η ανασκαφή του ιερού της Δήμητρος στο Δίον. Η συστηματική ανασκαφή του Δίου, ένα μακρόπνοο έργο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αποκάλυψε την ιερή πόλη των Μακεδόνων, και αργότερα ρωμαϊκή αποικία, εκεί όπου η πιερική πεδιάδα συναντά τα πρώτα υψώματα του πολύπτυχου ορεινού όγκου του Ολύμπου, σε μια περιοχή κατάφυτη, με άφθονα νερά. Η ανασκαφή του ιερού της Δήμητρος άρχισε το 1973 και διήρκεσε με μικρά διαλείμματα ως το 2003. Κατά την πολυετή έρευνα αποκαλύφθηκε μια εντυπωσιακή σειρά ναών, βωμών, στοών και βοηθητικών κτισμάτων και ήλθαν στο φως χιλιάδες κινητών ευρημάτων, κυρίως αφιερωμάτων, που αφηγούνται τη μακραίωνη ιστορία της ιερής θέσης από τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. ως τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αρχιτεκτονικά λείψανα και στη συνέχεια, σε χωριστά κεφάλαια, οι διάφορες κατηγορίες των κινητών ευρημάτων. Απώτερος στόχος ήταν η διερεύνηση της λατρείας της θεάς, όπως προκύπτει από τα ανασκαφικά δεδομένα, τις μοναδικές πηγές μας, καθώς δεν υπάρχουν σχετικές αναφορές στη γραπτή παράδοση. Ένα μεγάλο μέρος της έρευνας αφορά, επιπρόσθετα, και σε άλλα ιερά της θεάς, ώστε να διαμορφωθεί, μέσα από τις συγκρίσεις, μία, όσο το δυνατόν, πιο ολοκληρωμένη εικόνα της υπόστασης της θεότητας και της λατρείας της στο συγκεκριμένο ιερό. Η συνδυαστική μελέτη όλων των στοιχείων καταγράφεται στο κεφάλαιο της Λατρείας, το οποίο μεταφράστηκε στην αγγλική γλώσσα ώστε να είναι προσιτό σε ένα ευρύτερο κοινό. Το ιερό της Δήμητρος στο Δίον είναι το αρχαιότερο από όσα έχουν ως τώρα ανασκαφεί στον βορειοελλαδικό χώρο.