Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

Φανταστείτε ένα θεατρικό σκηνικό, μιας κλασικής τραγωδίας ή μιας όπερας: μια κιονοστοιχία, ένα ναό, ένα μέρος από τα ανάκτορα. Σε πρώτο πλάνο στρατηγοί, ρήτορες, βασιλιάδες ή βασίλισσες· συγκρούσεις καθηκόντων ή πολεμικές αφηγήσεις αποτελούν την ουσία των λόγων τους. Πού και πού ωστόσο, στο βάθος της σκηνής, ανοίγει μια πόρτα, τραβιέται μια κουρτίνα και, μόλις για ένα λεπτό, ένα πολύ διαφορετικό θέαμα αποκαλύπτεται στο κοινό: όχι πια παλάτια, μα ερειπωμένες τρώγλες· όχι πια βασιλιάδες και στρατηγοί, μα ένας ανάμικτος κόσμος, άθλιος κι επικίνδυνος συνάμα. Όχι πια επικές διηγήσεις ή ψυχολογικές συζητήσεις, μόνο παράπονα και μουρμούρα. Αυτή η θεατρική σκηνή όπου παίζονται ταυτόχρονα δύο τόσο διαφορετικά έργα, είναι ο αρχαίος κόσμος όπως μας εμφανίζεται στις μαρτυρίες που μας έχουν σωθεί απ' αυτόν. Οι μελέτες μας, οι λογοτεχνικές και αισθητικές παραδόσεις, ολόκληρη η διανοητική περιπέτεια των περισσότερων δυτικών χωρών μας έχουν εξοικειώσει με το ένδοξο παρελθόν της ελληνορωμαϊκής Αρχαιότητας. Τι γνωρίζουμε όμως για την ύπαρξη εκείνων που ο σκοτεινός βίος τους τους καταδίκασε στην ανωνυμία, το περιθώριο, την εξαθλίωση, την κτηνωδία; Ας δούμε λοιπόν εταίρες περιωπής ή κορίτσια για τους ναύτες, ακόλαστους νεαρούς, μπράβους, μονομάχους να γυρίζουν μέσα στην αεικίνητη και μυστηριώδη ζωή των λαϊκών συνοικιών της Αθήνας, της Κορίνθου, της Αλεξάνδρειας ή της Ρώμης. Βγαλμένη απ' τη βία, παράγοντας βία, η απόλαυση στην Αρχαιότητα υπάρχει μόνο χάρη σ' αυτά τα χιλιάδες άτομα που υποβιβάζονται στην τάξη του εργαλείου: ένας υπόκοσμος που ξαφνιάζει, μέσα σε μια κοινωνία όπου ο άνθρωπος εξυψώνεται μόνο σε βάρος άλλων ανθρώπων.