Η ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ

Στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας, στο Μπούλκες της Βοϊδοδίνας -τη μεγαλύτερη κοινότητα προσφύγων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου-, στις υπόλοιπες λαϊκές δημοκρατίες συγκροτήθηκαν, από την αρχή της εμφύλιας σύρραξης και με ευθύνη του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος, εκδοτικά συνεργεία. Στην παραγωγή τους συγκαταλέγονται έντυπα προορισμένα για την εκπαίδευση και την εμψύχωση του Δημοκρατικού Στρατού, αλλά και ξενόγλωσσα φυλλάδια για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, καθώς και σχολικά εγχειρίδια για τα "παιδιά του εμφυλίου", που μετακινήθηκαν στις λαϊκές δημοκρατίες. Μετά την ήττα και την υποχώρηση, το συνεργείο του Βουκουρεστίου μετεξελίσσεται σε κεντρικό κομματικό εκδοτικό μηχανισμό. Από αυτό το "Εκδοτικό Νέα Ελλάδα", που λειτουργεί σε δικό του τυπογραφείο ώς το 1954 και στη συνέχεια από τις "Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις", σε ρουμάνικες κατά κύριο λόγο εγκαταστάσεις, ώς τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, θα κυκλοφορήσουν εκατοντάδες βιβλία και τεύχη περιοδικών, που δεν περιορίζονται μόνο στην κομματική χρήση, αλλά αποβλέπουν στην πολιτικοϊδεολογική αγωγή, την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχαγωγία των προσφύγων, Ελλήνων και Σλαβομακεδόνων, όσοι βρέθηκαν εγκατεσπαρμένοι στις χώρες του ανατολικού συνασπισμού. Πλάι στις μεταφράσεις των κλασικών του μαρξισμού και τα πολιτικά εκλαϊκευτικά-προπαγανδιστικά φυλλάδια, συναντά κανείς χρονικά και μαρτυρίες, ιστορικά συνθετικά έργα, λογοτεχνικά σε μετάφραση ή πρωτότυπα -της "κληρονομιάς" ή σύγχρονων συγγραφέων "εμιγκρέδων" και μη-, σχολικά εγχειρίδια για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εξωσχολικά νεανικά αναγνώσματα, τα περισσότερα με ιδιαίτερα καλαίσθητη εμφάνιση και με εντυπωσιακά για την εποχή τραβήγματα. Το σύνολο αυτό των 1500 εκδόσεων του "βουνού" και της υπερορίας καταγράφουν συστηματικά και παρουσιάζουν διεξοδικά οι ιστορικοί Άννα Ματθαίου και Πόπη Πολέμη. Η βιβλιογραφία καθαυτή συμπληρώνεται από ένα σύνολο στοιχείων που προέκυψαν από το αρχείο της Επιτροπής Διαφώτισης του ΚΚΕ των χρόνων αυτών.