«Η ανάδειξη του αγίου είναι το κύριο θέμα της θρησκευτικής επανάστασης της ύστερης αρχαιότητας. Ο άγιος διαδραμάτιζε κεντρικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα κοινωνικά περιβάλλοντα αντιμετώπιζαν την αυξανόμενη ελευθερία και τους κινδύνους που συνεπαγόταν. Στους αγρότες της Συρίας ο άγιος πρόσφερε ηγεσία, στους αστούς την αμεροληψία του ξένου, στους αναρίθμητους απλούς ανθρώπους μια όαση σιγουριάς μέσα σε έναν κόσμο αντικρουόμενων κατευθύνσεων και παραδόσεων. Αυτή η ανάγκη σιγουριάς και καθοδήγησης δεν αναφύεται συνήθως στις σταθερότερες κοινωνίες. Ξέρουμε όμως πως η ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν ο αντίποδας μιας τέτοιας κοινωνίας. Σε όλα τα επίπεδα της ζωής, οι θεσμοί που ήταν ικανοί να εκπροσωπήσουν τη μυστηριακή γνώση της θείας και αιώνιας αλήθειας είχαν παρακμάσει ή ανατραπεί. Το μόνο στήριγμα που μπορούσαν πλέον να βρουν οι άνθρωποι ήταν κάποιοι συνάνθρωποί τους». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) Πρόλογος ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Γνώσεις και φαντασία Οι απόψεις του Γίββωνα για τον πολιτισμό και την κοινωνία του 5ου και 6ου αιώνα Υπό τη σκιά του Γίββωνα Μωάμεθ και Καρλομάγνος, του Ανρί Πιρέν Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΙΟ Ο τελευταίος παγανιστής αυτοκράτορας: Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός, του Ρόμπερτ Μπράουνιγκ Η ανάδειξη και η λειτουργία του αγίου στην ύστερη αρχαιότητα Πόλη, χωριό και άγιος: Η περίπτωση της Συρίας Ανατολικός και δυτικός χριστιανισμός στην ύστερη αρχαιότητα: Μια διάσταση Κοιτάζοντας το βάραθρο Προσβάσεις στην αιωνιότητα Άγια λείψανα και κοινωνικό κύρος στην εποχή Γρηγορίου Τουρόνων Μια μεσαιωνική κρίση: Πτυχές της Εικονομαχίας Κοινωνία και υπερφυσικό: Μια μεσαιωνική αλλαγή