Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

Ο γάμος καπιταλισμού και δημοκρατίας – μπροστά σ’ ένα επικίνδυνο διαζύγιο.

Καιρό τώρα, ο Μάρτιν Γουλφ είναι μια από τις σοφότερες φωνές σε παγκόσμια οικονομικά ζητήματα. Λίγοι τον έχουν πει αισιόδοξο, ωστόσο ποτέ δεν ήταν τόσο ανήσυχος όσο σήμερα, που η φιλελεύθερη δημοκρατία βρίσκεται σε ύφεση και ο αυταρχισμός σε άνοδο. Οι δεσμοί που θα έπρεπε να συνδέουν τις ανοιχτές αγορές με τις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές απειλούνται, ακόμη και στα επίκεντρα της δημοκρατίας, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αγγλία.

Σ’ όλο τον κόσμο, ισχυρές φωνές υποστηρίζουν ότι ο καπιταλισμός είναι καλύτερος χωρίς τη δημοκρατία· κι άλλες ότι η δημοκρατία είναι καλύτερη χωρίς τον καπιταλισμό. Το βιβλίο αυτό είναι μια δυναμική απάντηση και στις δύο απόψεις. Την ίδια στιγμή που εξηγεί σε βάθος γιατί ο γάμος έχει οδηγηθεί σε τέτοια ένταση, ξεκαθαρίζει γιατί ένα διαζύγιο του καπιταλισμού από τη δημοκρατία θα ήταν συμφορά. Χρειάζονται ο ένας τον άλλον, έστω κι αν τους είναι δύσκολο να ζουν μαζί.

Παρά τα ελαττώματά του, υποστηρίζει ο Γουλφ, ο δημοκρατικός καπιταλισμός παραμένει μακράν το καλύτερο σύστημα για την ανθρώπινη ανάπτυξη. Αλλά κάτι έχει πάει πολύ στραβά: η αύξηση της ευημερίας έχει επιβραδυνθεί και η μοιρασιά των καρπών της ανάμεσα στους υπερεπιτυχημένους λίγους και τους υπόλοιπους έχει γίνει πιο άνιση. Οι πλουτοκράτες έχουν αποσυρθεί στα κάστρα τους, περιφρονώντας τον ρόλο της κυβέρνησης να επενδύει στα δημόσια αγαθά που χρειάζονται για την υποστήριξη της ευκαιρίας και της βιωσιμότητας. Αλλά το επερχόμενο κύμα του αυταρχισμού θα κατακλύσει στο τέλος κι αυτούς.

Η ιδιότητα του πολίτη δεν είναι απλώς ένα σύνθημα ή μια ρομαντική ιδέα· είναι, κατά τον Γουλφ, η μόνη ιδέα που μπορεί να μας σώσει. Τίποτα δεν εναρμονίζει καλύτερα την πολιτική και την οικονομική ελευθερία από την αμοιβαία πίστη στο κοινό καλό. Όπως δείχνει η επική ιστορία της αλληλεπίδρασης μεταξύ δημοκρατίας και καπιταλισμού, τα ιδανικά μας και τα συμφέροντά μας θα πρέπει να συμβαδίζουν για το καλό όλων.