ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949 - ΤΟΜΟΙ 4(ΔΕΜΕΝΟ)

Ο τελικός απολογισμός του κόστους της τριετίας 1946-1949 σε αίμα μπορεί να γίνει κατά προσέγγιση μόνο, εξαιτίας της δυσκολίας ακριβούς προσδιορισμού, αφ' ενός των απωλειών των παραστρατιωτικών σωμάτων από την κυβερνητική πλευρά και αφετέρου των απωλειών του Δημοκρατικού Στρατού, ιδιαίτερα στους καιρούς της ήττας. Από τα γνωστά πάντως και προσβάσιμα μπορούμε να κάνουμε ορισμένες πρώτες εκτιμήσεις. Οι συνολικές απώλειες του Εθνικού Στρατού έφθασαν τους 44.000 αξιωματικούς και οπλίτες (14.000 νεκροί). Στο Δημοκρατικό Στρατό, οι νεκροί, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανήλθαν στους 25.000 περίπου. Όσο για τα θύματα στους παραστρατιωτικούς μηχανισμούς και τους αμάχους, εκεί οι διαφορές στις εκτιμήσεις είναι σημαντικές με κοινό, όμως, χαρακτηριστικό ότι αναφέρονται σε πραγματικές εκατόμβες.

Συγκριτικά, η Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922) είχε κοστίσει στον ελληνικό στρατό 37.000 νεκρούς ή εξαφανισθέντες. Ο πιο "ήπιος" πόλεμος του 1940-1941 (Εληνοϊταλικός και ελληνογερμανικός) κόστισε 15.000 νεκρούς και αγνοούμενους και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι "μόνο" 8.000 νεκρούς. Αν θεωρήσουμε ότι στην περίπτωση του εμφυλίου τα θύματα της μίας και της άλλης πλευράς προέρχονται από την ίδια την ελληνική κοινωνία, τότε προφανώς βρισκόμαστε μπροστά στη μεγαλύτερη πολεμική αιματοχυσία που γνώρισε η χώρα από την ανεξαρτησία της, το 1830, ως σήμερα.

Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια σκληρότατη πολεμική αναμέτρηση. Έναν πόλεμο ολοκληρωτικού μάλιστα χαρακτήρα, δηλαδή από εκείνους που δεν αφορούν μόνο τους στρατούς και τους ενόπλους αλλά την κοινωνία ολόκληρη. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα, άμαχοι, εκτοπίστηκαν και προσφυγοποιήθηκαν στη διάρκεια του πολέμου αυτού. Τι παραπάνω δηλαδή να συμβεί σε έναν πόλεμο;