ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΡΕΛΑΣ

Η σύνθεση των τριών "μικρομυθιστορημάτων" απλώνεται σε τέσσερις δεκαετίες. Οι "Μέρες καφενείων" είναι το πρώτο σημαντικό έργο του Ισμαήλ Κανταρέ και χρονολογείται στις αρχές της δεκαετίας του '60, ενώ οι "Ιστορίες τρέλας" γράφτηκαν προς το τέλος του 2004. Ο Κανταρέ ήταν φοιτητής στη Μόσχα όταν άρχισε να γράφει τις "Μέρες καφενείων", έργο που τελείωσε στα Τίρανα και εξέδωσε το 1962 σε μια εφημερίδα για τη νεολαία. Το έργο απαγορεύτηκε γιατί χαρακτηρίσθηκε "παρακμιακό", ξένο προς τη σοσιαλιστική πραγματικότητα. Οι "Μέρες καφενείων" περιγράφουν την αναζήτηση ενός χειρογράφου από δυο φοιτητές που διαρκώς μεθοκοπάνε. Μέσα από την οδύσσεια των δύο ανεπρόκοπων φοιτητών σ' ένα χαμένο χωριουδάκι ξετυλίγεται όλη η πλήξη, ο παραλογισμός και η νοσηρότητα της Αλβανίας εκείνης της εποχής. Η "Περιφρόνηση", ένα χρονικό τύπου Μπαλζάκ, περιγράφει μια άγνωστη πλευρά της κομμουνιστικής περιόδου: τους γάμους μεταξύ μελών των ανταγωνιστικών τάξεων, των "παλαιοκαθεστωτικών" και των ισχυρών του νέου καθεστώτος. Οι "Ιστορίες τρέλας" προσθέτουν κατά κάποιο τρόπο, ένα τελευταίο κεφάλαιο στο Χρονικό της πέτρινης πόλης, το έργο του Κανταρέ που είναι αφιερωμένο στη γενέτειρά του, το Αργυρόκαστρο. Αυτό το αυτοβιογραφικό έργο, αντικατοπτρίζει με εντυπωσιακό τρόπο μια οικογενειακή ιστορία που παλινδρομεί μεταξύ της λογικής και του παραλόγου, και που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού συγγραφέα.