ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει μελετήματα τα οποία ασχολούνται με πτυχές του ελληνικού (και ευρύτερα ορθόδοξου) πολιτισμού από την ύστερη αρχαιότητα και τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους έως τον 17ο αιώνα, φτάνοντας έως και τον 20ό αιώνα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κειμένων είναι η εξέταση ιστορικών πηγών για πληροφορίες για τον καθημερινό εορταστικό βίο, τις σκέψεις και τα αισθήματα του απλού ανθρώπου άλλων εποχών (στους ιστορικούς λαούς της Ευρώπης).

Στα κεφάλαια του βιβλίου ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ προσεγγίζει το φαινόμενο της χρήσης αρχαίων αγαλμάτων στη χριστιανική λατρεία, εξετάζει τις γιορτές των νεκρών και της άνοιξης μέσα από το θεσμό των ροσαλίων σε ανθοστολισμούς εικόνων, συμπόσια σε τάφους, δρώμενα, εκστατικούς χορούς και νεράιδες που περιστάνουν τις ψυχές, ανιχνεύει παγανιστικές επιβιώσεις στο Βυζάντιο και καταπιάνεται με το μεσαιωνικό έθιμο του "Άρατε Πύλας" σε Δύση και Ανατολή.

Στο κεφάλαιο για την αδελφοποιία αναλύεται η ιδιαίτερη μορφή του θεσμού που σφραγίζει τελετουργικά μια επιστήθια φιλία ή την ψυχική ενότητα των αγωνιστών, ενώ σε ειδικό μελέτημα για τα τάματα και τα κουρμπάνια ψηλαφούνται δύο μορφές της θυσίας και των αφιερωτικών αναθημάτων στη χριστιανική λατρεία, που φανερώνουν την προσπάθεια της Εκκλησίας να αφομοιώσει τις ειδωλολατρικές πρακτικές της ελληνορωμαϊκής εποχής.

Μεταξύ των άλλων θεμάτων ερευνάται πως τα εγκλήματα του Οιδίποδα μεταφέρθηκαν στον Ιούδα Ισκαριώτη, κατά τον μεσαιωνικό απόκρυφο βίο του, καθώς και μία συναρπαστική περιγραφή του ζακυνθινού καρναβαλιού στο αποκαλυπτικό έτος 1666 και δίκη ενός ψευδομεσσία.