ΜΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Έλεγα πάντοτε ότι η πολωνική ποίηση έχει σθένος και ξεχωρίζει στο υπόβαθρο της παγκόσμιας ποίησης από ορισμένα διακριτικά γνωρίσματα. Αυτά τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα μπορεί να εντοπισθούν στα ποιήματα κάποιων περίφημων Πολωνών ποιητών, μεταξύ των οποίων και η Βισουάβα Σιμπόρσκα. Το δικό της Βραβείο Νόμπελ είναι ο προσωπικός της θρίαμβος, αλλά ταυτόχρονα επιβεβαιώνει τον χώρο της "Πολωνικής σχολής της ποίησης". Ίσως δεν είναι αναγκαίο να ξαναθυμίσω ότι η γλώσσα αυτής της ποίησης είναι η γλώσσα μιας χώρας όπου το έγκλημα της γενοκτονίας έχει διαπραχθεί σε μια μαζική κλίμακα. Οι συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στη γενοκτονία και τις ιστορικές εμπειρίες μπορεί να ποικίλλουν και δεν υπάρχει απλή συνάφεια αιτίας και αποτελέσματος. Κι όμως, ένα ορισμένο γεγονός δεν υπάρχει χωρίς τη σημασία του: η Σιμπόρσκα, όπως και ο Ταντέους Ρουζέβιτς και ο Ζμπίγκνιεβ Χέρμπερτ, γράφει στη θέση της γενιάς των ποιητών που έκαναν το ντεμπούτο τους στη διάρκεια του πολέμου και δεν επέζησαν. Τα ποιήματα της Σιμπόρσκα εξερευνούν ιδιωτικές καταστάσεις αλλά γενικεύουν μ' επάρκεια, έτσι που κατορθώνει ν' αποφεύγει τις εξομολογήσεις. Στο πολύ γνωστό ποίημά της "Γάτα σ' ένα άδειο διαμέρισμα", αντί να διαμαρτύρεται για την απώλεια ενός συζύγου ή ενός φίλου, ακούμε: "Να πεθάνει - δεν μπορείς να το κάνεις αυτό σε μια γάτα". Η επιφυλακτικότητα και μια ειρωνική απόσταση απ' το πρόσωπο της μπορεί να καταγράφουν τις ειδικές προτιμήσεις της ποιήτριας· ωστόσο, αφού σ' αυτό συγγενεύει με κάποιους από τους σύγχρονους Πολωνούς ομότεχνούς της, θα μπορούσε κάποιος να υπερασπίσει μ' επιτυχία τη θέση ότι το κοινό τους γνώρισμα είναι η προσπάθειά τους να εξορκίσουν το παρελθόν. Σ' αυτό το έργο τους εφαρμόζουν μιαν ιδιόμορφη απόσταξη, που η πρώτη ύλη της είναι δύσκολο να εντοπισθεί. Για μένα η Σιμπόρσκα είναι πρωταρχικά μια ποιήτρια της συνείδησης. (Από τον πρόλογο του Cheslaw Milosz)