"... Κι όσο δε για τις γυναίκες, άμα έχουν τα ρούχα τους, δεν κοιτάνε για φαΐ παρά μόνον σ' ό,τι αφορά την πάρτη τους, γιατί κανείς άλλος δεν τρώει απ' ό,τι του πάνε. Τον καιρό δε που πέρασα ανάμεσα τους, πήρε το μάτι μου κάτι βρωμιές: είδα λοιπόν που λέτε, έναν άντρα παντρεμένον μ' άλλον, κι ήτανε γυναικωτοί οι άντρες αυτοί, κι ανίκανοι και κυκλοφορούν ντυμένοι γυναίκες και κάνουνε ό,τι κάνουν κι οι γυναίκες, και ρίχνουνε και με το τόξο και κουβαλάνε μεγάλα φορτία. Και πήρε το μάτι μου ανάμεσα τους πολλούς από δαύτους, ήταν δε, όπως σας έχω πει, γυναικωτοί, κι είναι πιο γεροδεμένοι από τους άλλους άντρες και πιο ψηλοί και σηκώνουνε και μεγάλα φορτία...
... Μας έλαχε ακόμη, μ' αυτούς μαζί και με τους παραπάνω, να βρούμε ένα μεγάλο κομμάτι κρέας και να το φάμε ωμό όπως ήταν, γιατί αν το βάζαμε να ψηθεί, ο πρώτος ινδιάνος που θα 'φτανε θα το 'παιρνε για να το φάει..."
Τα Ναυάγια περιγράφουν τις περιπέτειες κάποιου Ισπανού που επέζησε από μια εξερευνητική - κατακτητική αποστολή που ναυάγησε. Αντίθετα από την πλειοψηφία των χρονικών των ανακαλύψεων, δεν είναι ο λευκός αυτός που σκλαβώνει τον Ινδιάνο αλλά το αντίθετο. Κι αυτή είναι μια μόνον από τις αρετές που κάνει ιδιαίτερα πρωτότυπο το βιβλίο αυτό.
Πρόκειται για την αυθεντική μαρτυρία ενός ξεπεσμένου ευγενή που παίρνει μέρος στην αποτυχημένη εκστρατεία κατάκτησης της Φλόριδας (1527), Πέρα από την αξία του - σαν γεωγραφική, εθνολογική και ιστορική μαρτυρία - το έργο είναι και μια εκπληκτική περιπέτεια στο έδαφος που σήμερα καλύπτουν το Β. Μεξικό και οι Νότιες Πολιτείες των ΗΠΑ. Κι ακόμη, σύμφωνα με τις καλύτερες παραδόσεις της κλασικής ιστοριογραφίας του 16ου αιώνα, ακολουθεί πιστά τον κανόνα: συνδυάζει μυθιστορία και χρονικό, φανταστικό και πληροφορία, αληθοφανή τερατολογία και απίστευτη πραγματικότητα. Την πραγματικότητα που προκύπτει από τις Ανακαλύψεις. Μισόν περίπου αιώνα πριν από τον Δον Κιχώτη, μοιάζει να προοιωνίζει το απόγειο του Χρυσού Αιώνα των Ισπανικών Γραμμάτων.