Ο ΙΣΛΑΜΙΚΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ. ΤΟ ΞΙΦΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ. Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ

... Εξ όλων των εκ παραδόσεως γνωσιακών διδασκαλιών, ίσως η ισλαμική να είναι εκείνη εις την οποίαν κατά τον πλέον σαφή τρόπον παρατηρείται η διαφορά των δυο αλληλοσυμπληρουμένων απόψεων τας οποίας δυνάμεθα να αποκαλέσωμεν «Εξωτερισμός» και «Εσωτερισμός». Κατά την Αραβικήν ορολογίαν λέγονται η μεν πρώτη «Εσ – σεριγιά» το οποίον κατά γράμμα σημαίνει «ο πλατύς δρόμος» δηλαδή ο δρόμος ο οποίος είναι εις την διάθεσιν όλων, η δε δευτέρα «Eλ – Χακικά», η οποία σημαίνει «Εσωτερική Αλήθεια» προοριζομένη δια τους εκλεκτούς οι οποίοι δεν ενεκολπώθησαν ταύτην εξ ιδίας μόνον αυτών θελήσεως, προελθούσης κατά το μάλλον ή ήττον κατόπιν σκέψεως, αλλ' εξ αιτίας αυτής ταύτης της φύσεως των πραγμάτων διότι δεν έχουν όλοι τας ικανότητας και τας ιδιότητας αι οποίαι απαιτούνται δια να φθάση τις εις την επίγνωσιν αυτής...

...Αυτή η παρατήρησις, αυτόματα οδηγεί στην αναθεώρησιν μερικών λανθασμένων ερμηνειών που δώθηκαν στο όρο “Γιόγκα”. Πράγματι, μήπως αρκετά συχνά δεν ισχυρίζονται μερικοί πως εκείνο που εννοούν μ' αυτή τη λέξι οι Ινδοί, δεν είναι η ανάπτυξις μερικών λανθανουσών δυνάμεων του ανθρωπίνου όντος; Εκείνο που είπαμε επάνω, είναι αρκετό για να δείξη, πως μία τέτοια ερμηνεία πρέπει να απορριφθή. Στην πραγματικότητα, η λέξις “Γιόγκα”, που την μεταφράσαμε όσο ήταν δυνατόν πιο πιστά και κατά γράμμα, σημαίνει “Ένωσις”. Εκείνο λοιπόν που σημαίνει στην πραγματική της σημασία, είναι το έσχατο τέρμα, της μεταφυσικής πραγματώσεως, και “Γιόγκι” άν θέλωμε να ερμηνεύσωμε αυτή τη λέξι, με την πιό στενή της σημασία, είναι αποκλειστικά εκείνος που έχει φθάσει αυτό το τέρμα. Πάντως είν' αλήθεια, πως κατ' επέκτασιν, αυτοί οι ίδιοι όροι, χρησιμοποιούνται σε μερικές περιστάσεις και για τα προπαρασκευαστικά στάδια που οδηγούν στην “ένωσι” καθώς και για μερικά άλλα προεισαγωγικά μέσα, όπως χρησιμοποιούνται και για την ονομασία του όντος που έφθασε στις αντίστοιχες καταστάσεις ή που μεταχειρίζεται αυτά τα μέσα για να τις φθάση. Πώς όμως μπορεί να υποστηριχθή πως μία λέξις της οποίας η αρχική σημασία ε