Ο ΣΑΜΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΚΣΤΑΣΗΣ

Η παρούσα εργασία είναι, απ` όσο ξέρουμε, η πρώτη πού αγκαλιάζει ολόκληρο τον σαμανισμό, τοποθετώντας τον μέσα στην προοπτική της γενικής ιστορίας των θρησκειών· παραδεχόμαστε τις αδυναμίες της στην κατά προσέγγιση εκτίμηση και τους κινδύνους που διατρέχει. Διαθέτουμε επί του παρόντος μια σημαντική ποσότητα δεδομένων που αναφέρονται στους διάφορους σαμανισμούς: τον σιβηρικό, τον βορειο-αμερικανικό, τον νοτιο-αμερικανικό, τον ινδονησιακό, τον ωκεάνειο, κλπ. Απ` την άλλη μεριά, αριθμός εργασιών, με πολλαπλό ενδιαφέρον, προσέλκυσε την εθνολογική, κοινωνιολογική και ψυχολογική μελέτη του σαμανισμού (ή καλύτερα ενός τύπου του σαμανισμού). Αλλά, εκτός από μερικές αξιοσημείωτες εξαιρέσεις - σκέπτομαι πριν απ` όλα τις εργασίες του Χάρβα (Holmberg) για τον Αλταϊκό σαμανισμό - η τεράστια σαμανική βιβλιογραφία παραμέλησε την εξήγηση αυτού του εξαιρετικά πολύπλοκου φαινόμενου μέσα στο πλαίσιο της γενικής ιστορίας των θρησκειών. Με την ιδιότητα του ιστορικού των θρησκειών προσπάθησα με τη σειρά μου να πλησιάσω, να καταλάβω και να παρουσιάσω τον σαμανισμό. Δεν σκέφτηκα να μειώσω τις θαυμάσιες μελέτες που έγιναν από την πλευρά της ψυχολογίας, της εθνολογίας ή της κοινωνιολογίας: κατά τη γνώμη μου αυτές είναι απαραίτητες για τη γνώση των διαφόρων απόψεων του σαμανισμού. Αλλά θεωρώ πώς υπάρχει θέση και για μια άλλη προοπτική - αυτήν πού προσπάθησα να βγάλω απ` τις σελίδες που ακολουθούν. (. . .) [Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]