"Πώς γεννιέται ο έρωτας;" ρώτησε ο Αβιόχιν. "Γιατί η Πελαγία δεν αγάπησε κάποιον άλλον, με ψυχή σαν τη δικιά της κι εμφάνιση πιο ταιριαστή, και πήγε και την έπαθε μ' αυτόν τον Νικάνορ, τον μουρλό -έτσι τον φωνάζουμε όλοι εδώ-, ενώ, όπως λένε, ο έρωτας είναι στενά δεμένος με την προσωπική μας ευτυχία;..."
Με τη λεπτότητα που τον διακρίνει, ο Τσέχοφ, στα εννιά διηγήματα της συλλογής, εξερευνά το "μέγα μυστήριο": καταβυθίζεται στις ψυχές των ηρώων του, αναζητώντας τη σημασία και το νόημα του έρωτα.
Από την αχανή ρωσική επαρχία, των πλούσιων γαιοκτημόνων και της αργόσχολης ζωής τους, ως τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη, της ανούσιας, όλο κίνηση και βεγγέρες καθημερινότητας των ανθρώπων των σαλονιών, ο συγγραφέας, με οδηγό το χάρισμα της ευαισθησίας του, αποτυπώνει στις σελίδες του -εξ αφορμής του έρωτα- έναν ολόκληρο κόσμο.
Μέσα από έρωτες μοιραίους και καταδικασμένους, απρόσμενους, ανεκπλήρωτους, άλλους ανόητους κι άλλους γεμάτους πάθος, ο Τσέχοφ, με τη γνωστή του μαεστρία, ανατέμνει τις ψυχές των χαρακτήρων του, αναλύει, παρατηρεί νηφάλια ή και κρίνει -με ένα πάντοτε φίνο άγγιγμα-, μετατρέποντας τις αφηγήσεις του τόμου σε μιαν ενδελεχή, κομψή, γεμάτη χάρη και χρώμα λογοτεχνική μελέτη περί έρωτος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)