ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Οι μεταφράσεις των 11 από τα 18 ποιήματα που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση, πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Εντευκτήριο", τχ. 53, Ιανουάριος - Μάρτιος 2001.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Στο εισαγωγικό μου σημείωμα επισήμανα ήδη ότι στον Ernst Jandl η ίδια η ιδέα του ποιήματος συχνά γεννιέται από το άκουσμα μιας λέξης ή φράσης με ιδιάζον νοηματικό ή ηχητικό δυναμικό, και γι' αυτό μεγάλο μέρος των ποιημάτων του είναι "απολύτως" μη μεταφράσιμο. Θα μου αντιταχθεί: ποια ποιήματα είναι μεταφράσιμα; Ας διατυπώσω την απάντηση προσεκτικά: αυτά που νομίζει κανείς ότι μπορεί να μεταφράσει.

Αυτή ήταν και η πρόκληση: πού είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ "απολύτως μη μεταφράσιμων" και "μη μεταφράσιμων αλλά μεταφραστέων"· δηλαδή, πού το ελληνικό αισθητήριο αναγνωρίζει ακόμη την ίδια ουσία, την οποία αντιλαμβάνεται η γερμανογνωσία. [...]

Με τα παραπάνω προσπάθησα να περιγράψω την έκταση και τη σημασία του είδους και της κατηγορίας των ποιημάτων που δεν περιλαμβάνονται στη μεταφραστική αυτή δοκιμή, ταυτοχρόνως δε να περιγράψω και την ιδιομορφία της μετάφρασης ορισμένων που οριακά περιλαμβάνονται. Δηλαδή, σταμάτησα όταν ακόμη και οι ελευθερίες που χρειάστηκε να πάρω, διαφορετικές για κάθε ποίημα, δεν βοηθούσαν να αποδώσω την ουσία. Αυτά ήταν τότε τα "απολύτως μη μεταφράσιμα".

Συμβαίνει φυσικά σε κάθε μετάφραση...

Πάνος Τζώνος