Η επανάσταση του 1821, εκτός της κοινωνικής, οικονομικής και βεβαίως της εθνικής προοπτικής που παρήγαγε, από μόνη της, υπήρξε, πρώτα και κύρια, μία πολεμική σύγκρουση, η οποία, από την αρχή της έκρηξης οδήγησε σε σχετικές με αυτή την παράμετρο παράλληλες εκδηλώσεις και παρεπόμενα, με θεαματικότερο όλων το φαινόμενο των πληθυσμιακών μετακινήσεων, οι οποίες, με τη σειρά τους, δημιούργησαν περαιτέρω και ευρείας εκτάσεως νέα δεδομένα και προοπτικές οικονομικής, δημογραφικής και κοινωνικής φύσεως. Ένα δε πεδίο στο οποίο, χωρίς αμφιβολία, ο ρόλος αυτών των μετακινήσεων υπήρξε προωθητικός και καθοριστικός, ως προς αυτό, είναι το δίκτυο των αστικών συγκεντρώσεων, σε μία πρώιμη βεβαίως εκδοχή· η οποία, καθώς γνωρίζουμε και εξυπακούεται, στη συνέχεια συμπληρώθηκε από τα κύματα εσωτερικής μετανάστευσης, του 19ου αλλά και του 20ού αιώνα, στο πλαίσιο αναζήτησης οικονομικών ευκαιριών. Με δύο λόγια, η διερεύνηση του όλου θέματος, στη μακρά του διάρκεια, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, το οποίο οδηγεί και σε πραγματικότητες πέραν της εποχής του 1821.