ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ - ΤΟΜΟΣ: 2

Ο δεύτερος τόμος αυτού του εξαιρετικά ζωντανού σεμιναρίου συγκεντρώνει τα στοιχεία μιας ηθικής της ψυχανάλυσης παιδιών. Η Φρανσουάζ Ντολτό κατευθύνει με επιμονή προς την ίδια απαίτηση τις ερωτήσεις που της θέτουν ψυχοθεραπευτές και αναλυτές κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας της: την απαίτηση σεβασμού προς το παιδί ως υποκείμενο. Η απαίτηση αυτή προσανατολίζει όλη την κλινική εμπειρία: πρέπει να προσδιορίζουμε τη θέση του υποκειμένου όταν μιλάει, μέσα στο λόγο του, είτε είναι ορθός είτε «μη αληθής», πρέπει να ακούμε πού ακριβώς «μιλάει Εκείνο» για το υποκείμενο μέσα στο σύμπτωμά του, μέσα στο λόγο των γονιών του ή μέσα στην κακοφωνία της γενεαλογίας του. Δεν πρέπει να υποχωρούμε μπροστά στην απώθηση, στις αντιστάσεις εκείνων που φέρονται στο παιδί σαν να `ταν μερικό αντικείμενο ή και σκέτο περίττωμα. Είναι γνωστό ότι με την εμπειρία της η Φρανσουάζ Ντολτό διεύρυνε τα όρια της κλινικής στην ψυχανάλυση παιδιών. Και βλέπουμε στο βιβλίο αυτό με τι σιγουριά και τόλμη αναλυτική «πιάνει» την επιθυμία του παιδιού μέσα στο αίτημα ή το σύμπτωμά του διαβάζοντας μόνο και μόνο στο βλέμμα μιας μικρής ψυχωτικής τη σεξουαλική επιθυμία που την κάνει να χάνει τη χρήση των ποδιών της ή αναγνωρίζοντας στη φοβία με τις καρφίτσες που κατατρύχει έναν νεαρό σχιζοφρενή την ανάμνηση του κινδύνου του θανάτου που τον είχε απειλήσει όταν ήταν ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του. Στην ψυχανάλυση υπάρχουν μόνο κλινικές περιπτώσεις, συνηθίζει να λέει η Φρανσουάζ Ντολτό -κι αυτές που διηγείται εδώ είναι μνημειώδεις. Το άθροισμά τους δεν θα έδινε ποτέ εικόνα ενιαίου συνόλου. Μέσα όμως από τους δρόμους που οδηγούν στην αντίληψη τής κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, έκπληκτοι ανακαλύπτουμε τι σημαίνει άνοιγμα προς το ασυνείδητο. Αυτός, προφανώς, είναι ο λόγος που η κλινική εμπειρία της Φρανσουάζ Ντολτό αποτελεί διδασκαλία. [Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]