ΤΕΧΝΗ / ΜΗ ΤΕΧΝΗ

Το RE-culture 4 έθεσε ως θεματικό πλαίσιο της φετινής διοργάνωσης το "τέχνη/μη-τέχνη". Σε μια εποχή όπως η δική μας, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να έχει κανείς την αυταπάτη ότι μπορεί να εκθέσει κάτι που με ασφάλεια θα βρίσκεται πέρα των τειχών της τέχνης και του συστήματός της. Πολύ απλά, γιατί οτιδήποτε κι αν είναι αυτό, την ίδια στιγμή που θα εκτεθεί σε έναν λίγο ή πολύ θεσμικό τόπο, αυτομάτως γίνεται αντιληπτό, βιώνεται, σχολιάζεται ως τέχνη ή ακόμη "μεταμορφώνεται" σε τέχνη. Από το περίφημο ουρητήριο του Marcel Duchamp και εντεύθεν, η τέχνη, η φιλοσοφία και το σύστημά της (εμπόριο, μουσεία, ακαδημία) έχει θεμελιώσει αυτήν την παραδοχή με συνεχόμενα παραδείγματα, ενίοτε αυξάνοντας κλιμακωτά τον εκκεντρισμό τους, ενίοτε απλώς επαναλαμβανόμενα στο ίδιο μονότονο μάντρα: ό,τι εκτίθεται σε έναν εκθεσιακό χώρο δεν μπορεί παρά να είναι τέχνη. Και αφού εξαντλήσαμε την γκάμα της μπαναλιτέ των αντικειμένων -ουρητήρια, σκαμνιά, καρέκλες, κάρβουνα, πέτρες, άχυρα, χώμα, καρχαρίες, πρόβατα- στη συνέχεια εξερευνήσαμε κάθε πιθανό εναπομείναν ταμπού στο αισθητικό, ηθικό ή θρησκευτικό επίπεδο. Και αυτός ο τομέας grosso modo εξαντλήθηκε σε όλη την γκάμα της ανθρώπινης διαστροφής. Και μετά τα μέσα. Μετά τη ζωγραφική και τη γλυπτική υιοθετήσαμε τις εγκαταστάσεις, την περφόρμανς, τη φωτογραφία, το βίντεο, τα πολυμέσα. Και παράλληλα η συρρικνούμενη έμπνευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά και της θεωρίας της, εμπλουτίστηκε από συγγενείς ή μη γνωστικές περιοχές, την πολιτική επιστήμη, την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία, την ψυχανάλυση, τη θεωρία των μέσων. Και έτσι λίγο πολύ το πεδίο διευρύνθηκε τόσο πολύ ώστε να χωρέσει, πρακτικά, τα πάντα. Και μαζί με αυτήν τη διεύρυνση φτάσαμε σε ένα σημείο όπου κάθε δυνατότητα μοντερνισμού έχει πια εξαφανιστεί. Είναι κρίση, ασφαλώς. Είναι αδιέξοδο, προφανώς, όμως όχι τόσο πολλοί είναι διατεθειμένοι να το παραδεχτούν.

Ο καλλιτεχνικός θεσμός έχει αποδεχθεί ότι τα πάντα δύνανται να καταστούν έργα τέχνης εφόσον είναι μοναδικά αντικείμενα, φτ