ΤΟ ΑΪΒΑΛΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ

Σε αυτή τη συλλογή διηγημάτων του, ο Φώτης Κόντογλου αναπολεί και καταγράφει γεγονότα και ιστορίες της λατρεμένης πατρίδας του, τ' Αϊβαλιού. Της μικρής πολιτείας, όπου έζησε τα νεανικά του χρόνια, που είναι κρυμμένη κάπου εκεί μες στα μπουγάζια και τις ακρογιαλιές της βλογημένης Ανατολής.

Μυστήριο µεγάλο είναι το πώς έρχεται στον κόσµο ο άνθρωπος. Εµένα το γραφτό µου ήτανε να γεννηθώ στην Ανατολή, αλλά η ρόδα της Τύχης, που γυρίζει ολοένα, ξερρίζωσε από τα θεµέλια τον τόπο µου και µ’ έρριξε στην ξενιτειά, σ’ ανθρώπους που µιλούσανε την ίδια γλώσσα µε µένα, πλην όµως που είχανε άλλα συνήθια. Το πουλί το θαλασσοδαρµένο, πώς βρίσκει έναν βράχο µέσα στο πέλαγο και κάθεται και στεγνώνει τα φτερά του, έτσι βρίσκουµαι κ’ εγώ σε τούτα τα χώµατα.
Στα κείµενα αυτού του βιβλίου ο Κόντογλου µιλά για τη λατρεµένη του πατρίδα, το Αϊβαλί. Αναπολεί και καταγράφει γεγονότα και ιστορίες από τη µικρή πολιτεία, όπου έζησε τα νεανικά του χρόνια. Μας µιλά νοσταλγικά για τους ανθρώπους της και µας διηγείται µε αυθόρµητη ειλικρίνεια τις προσωπικές ιστορίες τους.