Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει εργασίες εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και της προσχολικής αγωγής για την ιστορία σχολείων της περιοχής της Μακεδονίας μέχρι το τέλος του μεσοπολέμου. Πρόκειται για μια προσπάθεια "εμπλοκής" των μάχιμων εκπαιδευτικών στην τοπική εκπαιδευτική ιστορία, στην έρευνα των αρχείων και την ανάδειξη της ιστορίας των σχολείων που υπηρετούν, υπηρέτησαν ή φοίτησαν, όπως και στη χρήση του αρχειακού υλικού για την εκπόνηση προγραμμάτων με τους/τις μαθητές/τριές τους. Μέσα από τις εργασίες των εκπαιδευτικών θα δούμε να παρελαύνουν στατιστικά του τοπικού μαθητικού πληθυσμού, αφηγήσεις πρώην μαθητών -τριών και εκπαιδευτικών, ζητήματα συμπεριφορών εκπαιδευτικών και μαθητών- τριών, ζητήματα που αφορούν την αξιολόγηση, τις διώξεις ή τον εξαναγκασμό των εκπαιδευτικών σε δράσεις, κτιριακά προβλήματα και αρχιτεκτονικές των σχολικών κτιρίων, θα δούμε να αναδύεται ο αγώνας και το μεράκι γονέων και κοινοτήτων για την ίδρυση σχολείων, θα εμφανιστούν οι συγκλήσεις και οι αποκλίσεις από τις κεντρικές κρατικές ρυθμίσεις. Τέλος, θα δούμε να ενσωματώνονται ζητήματα της προσφυγιάς, της φτώχειας, των εθνικιστικών αντιπαραθέσεων με γειτονικούς λαούς, της κατοχής και της αντίστασης, ζητήματα που επηρέασαν την οργάνωση και την εξέλιξη των σχολείων στην περιοχή της Μακεδονίας από το 19ο αιώνα μέχρι το μεσοπόλεμο.