ΔΥΣΦΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ

Αλλά η "αυτονομία" της τέχνης δεν είναι πια η σκηνή μιας αντίφασης η οποία καταθέτει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που πρέπει να εξαλειφθεί. Εκείνο που παράγει ο καλλιτέχνης δεν είναι πια το παιχνίδι μιας αντίφασης. Είναι η εγγραφή ενός σοκ. Αυτό που παρουσιάζει το σοκ εξακολουθεί να είναι μια αλλοτρίωση, όμως μια αλλοτρίωση ανυπέρβλητη. Ο double bind δεν ανήκει πια στο έργο. Είναι το σημάδι μιας συνθήκης, της συνθήκης του όντος που είναι υποταγμένο στην αισθητή συνθήκη: είτε υποταγή στο αισθητό που μας ασκεί βία είτε απουσία αισθητού, δηλαδή θάνατος.

Αν η τέχνη οφείλει να διαχωριστεί από το εμπόριο, είναι απλώς για να αντιπαραθέσει στις προσφορές και στις υποσχέσεις της εμπορευματικής κατανάλωσης αυτή την πρωταρχική "δυστυχία" του πνεύματος που καθυποτάσσεται στο νόμο του Άλλου. Είναι για να δώσει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που δεν αφήνει περιθώρια να ελαττωθεί, μια αλλοτρίωση σε σχέση με την οποία κάθε θέληση για χειραφέτηση γίνεται το δέλεαρ της θέλησης για κυριαρχία που μας αποσπά από τον ύπνο της καταναλωτικής ζωής μόνο και μόνο για να μας προβάλει στις μοιραίες ουτοπίες του ολοκληρωτισμού.

Έτσι, η τέχνη εξακολουθεί να είναι εγκλωβισμένη στο μεταπολιτικό σενάριο. Όμως το νόημα αυτού του σεναρίου έχει αντιστραφεί εξολοκλήρου. Η τέχνη δεν φέρει πια υπόσχεση. Ονομάζεται ακόμα αντίσταση, σε ανάμνηση του Αντόρνο. Όμως και η "αντίσταση" έχει πάρει εντελώς νέα σημασία. Δεν είναι τίποτε άλλο από την ανάμνηση του "Πράγματος", την επ' αόριστον επανεγγραφή, στις γραμμές της γραφής, στις πινελιές της ζωγραφικής ή στις μουσικές χροιές, της υποταγής στο νόμο του Άλλου. Είτε η υπακοή στο νόμο του Άλλου που μας ασκεί βία είτε η ενδοτικότητα απέναντι στο νόμο του εαυτού που μας οδηγεί στην υποδούλωση της εμπορευματικής κουλτούρας. Είτε ο νόμος του Μωυσή είτε ο νόμος των McDonald's, αυτή είναι η τελευταία λέξη που η αισθητική του υψηλού εισφέρει στην αισθητική μεταπολιτική. Δεν είναι σίγουρο ότι αυτός ο νέος νόμος του Μωυσή αντιτίθεται στ' αλήθεια στο νόμο των McDonald's. Ε