ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ / ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Τα δύο κείμενα που παρουσιάζουμε σε αυτό τον μικρό τόμο συγκαταλέγονται στις εμβληματικότερες στιγμές της μπενγιαμινικής σκέψης και, ταυτόχρονα, αποτελούν δύο από τα πιο πολυσυζητημένα κείμενα στην ιστορία των ιδεών του 20ού αιώνα. Αν και γράφτηκαν με διαφορά περίπου είκοσι χρόνων, συνδέονται με εκλεκτικές συγγένειες και συναφείς προβληματισμούς, που παραμένουν τραγικά επίκαιροι στην εποχή μας.
Στο δοκίμιό του για τη βία, απορρίπτοντας τις παραδόσεις του φυσικού και θετικού δικαίου, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν πραγματεύεται τη σχέση της βίας με το δίκαιο και τη δικαιοσύνη. Η βία ως θεμέλιο και εγγυητής του δικαίου, το κράτος ως θεσμός κυριαρχίας, η αστυνομία, η λειτουργία των νόμων και οι μέθοδοι επιβολής τους, η κατάσταση εξαίρεσης και η γυμνή ζωή, η βία των κυρίαρχων απέναντι σε αυτή των εξεγερμένων, η γενική πολιτική απεργία σε σχέση με την προλεταριακή απεργία, η μυθική βία που εγκαθιδρύει και συντηρεί το δίκαιο και την εξουσία, η επαναστατική θεϊκή βία που οδηγεί στη λυτρωτική καταστροφή του κυρίαρχου καθεστώτος είναι μερικά από τα θέματα που χαρακτηρίζουν αυτό το πολεμικό κείμενο και τον συγγραφέα του, για τον οποίο η κριτική της βίας είναι εντέλει η φιλοσοφία της ιστορίας της.

Το κείμενο για την έννοια της Ιστορίας είναι ίσως το πιο προσωπικό του Μπένγιαμιν, το τελευταίο που έγραψε πριν από το τραγικό του τέλος και που πολλοί το αναβιβάζουν ως την πολιτική και φιλοσοφική διαθήκη του συγγραφέα. Υπό τη μορφή θέσεων, με έντονες αλληγορικές εικόνες και διάσπαρτους συμβολισμούς, με τρόπο θραυσματικό και αποκαλυπτικό, ο Μπένγιαμιν μας καταθέτει έναν καταιγισμό οξύτατων κριτικών στοχασμών, που στο σύνολό τους συνθέτουν μια φιλοσοφία της ιστορίας των καταπιεσμένων γενεών, μια ανηλεή κριτική στην άκαμπτη πίστη στη φιλοσοφία της προόδου, μια προειδοποίηση για την απειλή του ολοκληρωτισμού.