ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥΡΚΟΕΛΛΗΝΙΚΟΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Η οθωμανική γλώσσα αποτελείται από τουρκικές, αραβικές και περσικές λέξεις. Σημαντικός αριθμός αραβικών λέξεων υπεισήλθε στην τουρκική γλώσσα δια της επικρατήσεως του Ισλάμ και της αναδρομής στα θρησκευτικά κείμενα, ενώ οι περσικές επεκράτησαν από την περσική γραμματεία. Η οθωμανική γλώσσα εμπεριείχε σημαντικά τμήματα δανείων λέξεων από την αραβική γλώσσα στην άσκηση της λατρείας και στην θρησκευτική συγγραφική παραγωγή, όπως επίσης στην νομοθεσία, στις δικαστικές αποφάσεις, στην διοίκηση και στην οθωμανική διπλωματία. Η οθωμανική λογία λογοτεχνία εμπεριέχει δάνειες λέξεις από την περσική γλώσσα. Ωστόσο, το στοιχείο το οποίο επικρατεί στην οθωμανική γλώσσα είναι το τουρκικό. Διότι τα κυριώτερα μέρη της γλώσσης, τα ρήματα και οι καταλήξεις, με τα οποία συνδέονται οι λέξεις, είναι στην τουρκική, οι δε δάνειες λέξεις από την περσική και την αραβική αποτελούνται κυρίως από ουσιαστικά και ρηματικά ονόματα ή επίθετα. Σε πολλές περιπτώσεις οι αραβικές και οι περσικές δάνειες λέξεις μετεβλήθησαν αρκούντως στην οθωμανική γλώσσα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις συμβαίνει να έχουν διαφορετική έννοια στην οθωμανική. Παρατηρούνται επίσης λέξεις, σε μικρότερο όμως βαθμό, να προέρχονται από την ελληνική, την ιταλική, την γαλλική και την αγγλική γλώσσα. Η μεν τουρκική γλώσσα ανάγεται στην κατηγορία των τουρανικών γλωσσών, η δε αραβική στον κλάδο των σημιτικών γλωσσών, ενώ η περσική στην κατηγορία των αριανών ή ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, στην οποία υπάγεται και η ελληνική. Μετά την ίδρυση του συγχρόνου τούρκικου κράτους και την γλωσσική μεταρρύθμιση με την χρήση του λατινικού αλφαβήτου το έτος 1928, υποχωρεί η χρήση της οθωμανικής γλώσσας με την σταδιακή εγκατάλειψη μεγάλου τμήματος οθωμανικών λέξεων και γίνεται προσπάθεια χρήσεως λέξεων τουρκικής προελεύσεως. Η γνώση της οθωμανικής γλώσσας υπήρξε για αρκετούς αιώνες επιβεβλημένη σε όλους τους υπηκόους της οθωμανικής αυτοκρατορίας ως επίσημη γλώσσα του κράτους, ακόμη δε περισσότερο σε όσους κατελάμβαναν υψηλά κρατικά αξιώματα στην κεντρική εξ