ΠΕΝΤΕ ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η μελέτη του Τζωρτζ Δημακόπουλου εστιάζει στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι κοινότητες των μοναχών και των λαϊκών κατανοούσαν το νόημα της πνευματικής καθοδήγησης. Τα ερωτήματα που αντιμετωπίζονται αφορούν τη συνάντηση των δύο αυτών ποιμαντικών παραδόσεων. Σε ποιο βαθμό οι ασκητικές έννοιες της ποιμαντικής καθοδήγησης επηρέασαν την Εκκλησία των λαϊκών, τον καιρό που οι μοναχοί κέρδιζαν ολοένα και μεγαλύτερη εξουσία; Με άλλα λόγια, τι πραγματικά συνέβη όταν οι μοναχοί ανήλθαν στον επισκοπικό βαθμό; Συμμορφώθηκαν άραγε οι νέοι κληρικοί στα πρότυπα ποιμαντικής μέριμνας, τα οποία βρίσκονταν ήδη σε χρήση στην Εκκλησία των λαϊκών ή μήπως έφεραν μαζί τους τις παραδόσεις που ακολουθούσαν στην ασκητική κοινότητα; Και εάν επεχείρησαν να επιβάλλουν καινούργια πρότυπα για την επίβλεψη των λαϊκών, μήπως οι ποιμαντικές αυτές πρωτοβουλίες τους συνάντησαν κάποια αντίσταση; Στο βιβλίο επιχειρείται μια ιχνηλασία της σταδιοδρομίας και των αντιλήψεων πέντε σημαντικών χριστιανικών αυθεντιών: Πρόκειται για τους Μέγα Αθανάσιο, Γρηγόριο Ναζιανζηνό, Αυγουστίνο, Ιωάννη Κασσιανό και Πάπα Γρηγόριο τον Α΄ («Διάλογο»), δηλαδή για συγγραφείς, οι οποίοι διαμόρφωσαν τις μεσαιωνικές ποιμαντικές παραδόσεις σε Ανατολή και Δύση. Ο καθένας από τους πέντε αγωνίστηκε για να εξισορροπήσει την ένταση μεταξύ του ασκητικού ιδεαλισμού και των πραγματικών αναγκών των λαϊκών μελών της Εκκλησίας. Ο καθένας τους προσέφερε διαφορετικές λύσεις, κάποτε μάλιστα αποκλίνουσες, στο πρόβλημα αυτό. Η ποικιλία των μοντέλων τους σχετικά με τη πνευματική καθοδήγηση αποδεικνύει, τόσο την πολυπλοκότητα του προβλήματος, όσο και την ποικιλία που χαρακτήριζε τον αρχαίο Χριστιανισμό.